Voorlopig werkt geen enkele behandeling genezend bij spondylitis. De oorzaak is niet gekend en kan dus niet aangepakt worden.
Spondylitis heb je levenslang.
De laatste jaren zijn de behandelingsmogelijkheden wel uitgebreid en verfijnd, zodat een individueel opgesteld behandelschema een optimale levenskwaliteit probeert te bieden.
De behandeling rust op verschillende pijlers:
We onderscheiden volgende globale behandelingsmethodes:
- Hoeksteen en basis: vorming, beweging / oefenening, kinesitherapie, revalidatie en patiëntenvereniging
- Medicatie
- In ver gevorderde stadia van de ziekte: heelkunde en pijnkliniek
- Alternatieve behandelingen
- Comfortbehandeling
Hoeksteen en basis
De behandeling start met de essentiële onderdelen aangeduid in de lichtgele kolom links: vorming, oefening/beweging, kinesitherapie, revalidatie en patiëntenvereniging.
Vorming, uitleg en informatie
Bij een diagnose hoort voldoende, begrijpelijke en juiste informatie.
Dit is in eerste instantie een taak voor de behandelende arts, maar in de praktijk is er vaak gebrek aan tijd om dit complexe ziektebeeld volledig te bespreken.
VVSA heeft als één van haar doelstellingen precies dit soort informatie ter beschikking te stellen aan iedereen. De middelen die VVSA hierbij gebruikt zijn de website, het tijdschrift en vorming.
Een nieuwe vorm van patiëntenvorming wordt binnenkort aangeboden in kleine, interactieve gespreksgroepen.
Oefening/beweging
Van bij het ontstaan van VVSA (toen VVB) werd voldoende en correct bewegen gepromoot.
VVSA is trots op het uniek bewegingsaanbod dat ze ontwikkeld heeft:
- Het “Oefenboekje” werd opgesteld in een samenwerking tussen patiënten en kinesitherapeuten met reumatologische specialisatie en toont verschillende mogelijke oefeningen voor thuis, afhankelijk van het pijnniveau.
- Bewegen kan je ook in groep doen. Daarvoor ontwikkelde VVSA de unieke mogelijkheid om in oefengroepen samen met medepatiënten te turnen en/of zwemmen onder leiding van een kinesist of opgeleide bewegingsdeskundige.
Meer info over het belang van bewegen bij spondyloartritis vind je hier.
Kinesitherapie
Kinesitherapie of fysiotherapie bij spondylitis omvat massage van pijnlijke zones door de kinesist en actieve oefeningen door de patiënt.
Het doel van deze begeleide oefeningen is viervoudig:
- verbeteren van de algemene lichaamsconditie.
- corrigeren en stabiliseren van een juiste lichaamshouding.
- spierversterking en krachtvermeerdering in bepaalde spiergroepen die het uithoudingsvermogen lokaal bevorderen, om houdingsafwijkingen door SpA zo lang mogelijk te kunnen opvangen door middel van compensatiemechanismen.
- lenigheidsoefeningen om de gewrichten zo lang mogelijk soepel te houden.
Het spreekt voor zich dat bewegen en kinesitherapie best in een vroeg stadium van SpA worden opgestart, nog voor er sprake is van functieverlies of vergroeiingen of ankylose.
Spondylitis behoort in België tot de groep van de E-pathologie. Het RIZIV voorziet verhoogde terugbetaling van behandelingssessies bij de kinesist. Je reumatoloog kan je hierrond verder helpen.
Revalidatie
Bij verlies van functie is het vaak mogelijk hiervoor een aanpassing te vinden binnen revalidatiegeneeskunde en ergotherapie.
Patiëntenvereniging
De positieve waarde van lotgenotencontact is internationaal erkend.
Je staat niet alleen in je strijd tegen en met spondylitis. Samen staan we sterk(er).
Meer over leven met SpA vind je hier.
Medicatie
Pillen en spuiten komen pas op de tweede plaats in de behandeling. Als je niet aan basisbehandeling doet, zijn geneesmiddelen maar als een pleister op een houten been.
Ontstekingsremming
De inflammatie of ontsteking veroorzaakt pijn via verschillende scheikundige wegen.
Er bestaat daardoor een breed gamma aan geneesmiddelen die het ontstekingsproces (en daarmee de pijn) kunnen verlagen of stilleggen.
Via de prostaglandinecascade
Dit zijn de medicijnen die behoren tot de groep van de NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs) en worden toegediend langs de mond.
Via de TNF-cascade
Sinds ongeveer 15 jaar ziet men gunstige resultaten bij spondylitispatiënten dankzij het gebruik van anti-TNF geneesmiddelen.
In tegenstelling tot NSAID’s kunnen deze medicijnen niet worden ingenomen langs de mond, maar moeten ze langs een andere weg dan via het maagdarmkanaal in het lichaam worden gebracht.
In België zijn 4 soorten anti-TNF goedgekeurd voor terugbetaling bij spondylitis:
- intraveneus IV (Remicade°): via daghospitalisatie
- intramusculair IM of subcutaan SC (Enbrel°, Humira°, Simponi°): dit kan thuis gebeuren, door de patiënt zelf of een thuisverpleegkundige
Elke soort anti-TNF heeft een eigen toedieningsschema.
ReumaNet heeft over deze nieuwe generatie geneesmiddelen een dossier opgesteld: anti-TNF en biologische medicatie, wat is dat precies? Kom ik daarvoor in aanmerking? Welke anti-TNF medicatie bestaat er op de Belgische markt? Hoe zit het met de veiligheid van deze geneesmiddelen? Hoe wordt het effect van een behandeling geëvalueerd? Wat zijn de ervaringen van andere patiënten? Je kan het dossier gratis downloaden.
Recent worden biosimilars van anti-TNF ontwikkeld om een gelijkaardig effect te bekomen.
Via IL-17
De nieuwste denkpiste om de ontsteking de kop in te drukken grijpt een stap hoger in de ontstekingsreactie. Anti-IL17 zijn kunstmatige antistoffen die de werking van interleukine 17 tegengaan.
DMARD’s
Deze Engelse term staat voor “disease modifying antrheumatic drugs”.
DMARD’s zijn niet werkzaam tegen tekenen van wervelzuil en bekken bij spondyloarthropathie en hebben alleen een plaats in de behandeling van perifere manifestaties.
Voorbeelden van DMARD’s zijn sulfasalazine Salazopyrine® en methotrexaat MTX Ledertrexate® (+foliumzuursupplement).
Pijnstilling
Als de voorgaande medicijnen onvoldoende pijnstillend effect hebben kan ook pijnstillende medicatie “in enge zin” worden voorgeschreven.
Hierbij worden de aanbevelingen van de WereldGezondheidsOrganisatie WGO van 1982 gevolgd.
Alleen in ver gevorderde stadia van de ziekte
Heelkunde
Ledematen. De belangrijkste ingrepen gebeuren op de heup en op de knie met het plaatsen van prothesen.
Wervelzuil. Slechts uitzonderlijk is deze vorm van heelkunde nodig.
Pijnkliniek
De pijnspecialist kan pijnmedicatie coachen.
Daarnaast bestaan verschillende technieken om met instrumenten pijnstilling te bekomen.
Alternatieve vormen van behandeling
Sommige patiënten voelen zich beter door alternatieve therapie te volgen.
Homeopathie werkt met plantaardige basismoleculen die sterk verdund worden.
Fytotherapie of kruidengeneeskunde werkt ook op basis van planten maar de werkzame bestanddelen zijn aanwezig in veel grotere hoeveelheden.
Orthomoleculaire geneeskunde werkt met voedingsstoffen die worden toegediend in dosissen die vaak ver boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden zitten.
Allerlei soorten dieet worden ontwikkeld. Soms worden bepaalde voedingsstoffen verboden. In andere diëten worden extra hoge hoeveelheden aanbevolen.
Acupunctuur stimuleert lichaamsmeridianen om bepaalde lichaamsprocessen te bevorderen of te remmen.
Rond deze behandelingen bestaat voorlopig wetenschappelijke controverse. Ze moeten gezien worden als eventuele bijkomende hulp, niet als vervanging van de hoger besproken therapie.
Informeer je uitvoerig vooraleer je start. Laat je hierin begeleiden door een deskundige die in geval van nevenwerkingen raad weet.
Comfortbehandeling
Weldoend effect kan je bereiken door ontspanning en relaxatie van pijnlijk verkrampte spieren. Infraroodstralen hebben een bewezen gunstige invloed.
Kuuroorden bieden vaak een totaalpakket van zowel relaxatie als dieet en beweging. Het kostenplaatje ervan kan hoog oplopen.
Auteur: Dr. B. Liekens, 09-03-2015 (laatste aanpassing 29-12-2015)
Leden en geregistreerde gasten kunnen hier een meer uitgebreide beschrijving lezen.