Medisch Uitgebreid – Onderzoeken

Aanvullende onderzoekingen kunnen afwijkend zijn, maar kunnen ook normaal zijn.

Labo-onderzoek

De aanwezigheid van ontsteking in het lichaam uit zich in een toename van de waarden voor bloedbezinkingssnelheid en/of CRP. Jammer genoeg zijn er ook andere oorzaken dan inflammatoire rugpijn die deze waarden doen stijgen (een flinke verkoudheid of een grieptoestand kan al volstaan).

Bepaling van reumafactor kan slechts helpen om de verdenking van andere vormen van reuma uit te sluiten. In tegenstelling tot reumatoïde artritis is bij spondyloartritis de reumafactor niet verhoogd.

Soms kan de bepaling van HLA-B27 nuttig zijn. Is deze factor aanwezig op je witte bloedcellen dan zegt men dat de test positief is. Is hij afwezig, dan is de test negatief. Het resultaat van deze bepaling zegt echter niet alles:
• 90% van alle patiënten met AS is positief voor HLA-B27. Echter : 9% van de normale populatie is ook HLA-B27 + , en heeft geen klachten.
• 10% van alle patiënten met AS is negatief voor HLA-B27. Een negatief resultaat wil dus niet zeggen dat je de ziekte niet hebt.

 

 

 

Medische beeldvorming

De opnames waarmee men beelden van bepaalde delen van het lichaam kan krijgen, gebeuren met verschillende types apparaten. Geen van hen is ideaal : elk heeft zijn sterke punten en beperkingen.

 

 

 

 

Conventionele radiografie (röntgenfoto of RX)

Deze methode is geschikt om snel een redelijk gedetailleerd beeld te geven van harde delen van het lichaam, zoals beenderen. Zachte structuren zoals pezen en spieren zijn wazig. Het is ook een tweedimensionele techniek.
Omdat de benige vervormingen pas later verschijnen is deze techniek minder geschikt om uitsluitsel te geven bij het eerste begin van de klachten.

   

De beelden hierboven tonen opnames van bekkens (sacro-iliacale gewrichten).

• Links: een normaal beeld (‘graad 0’) met een duidelijke gelijkmatige gewrichtsspleet.
• In het midden: opname van een patiënt met matige aantasting (‘graad 2’). De zwarte pijl wijst naar een ingevreten gedeelte (‘erosie’) en de witte pijl naar een licht verdikt stuk bot (‘sclerose’).
• De opname rechts is van een patiënt bij wie de sacro-iliacale gewrichten niet meer te zien zijn, de ankylose is totaal.

Deze beelden zijn afkomstig van deze site.
Nog enkele beelden van verschillende combinaties graden onderaan ppt op te nemen

Met RX-opnamen is het ook mogelijk om syndesmofyten te zien. Deze verbeningen gaan uit van de wervelligamenten. Op bovenstaande opname van een halswervelzuil zijn deze aangeduid met het cijfer 2. Als twee syndesmofyten nog verder naar elkaar toe groeien vormen zij uiteindelijk een overbrugging tussen twee wervels (aangeduid met cijfer 3).
Dit kan ook elders in de wervelzuil optreden, zie ook de figuur van de lumbale wervelzuil hieronder.

Deze verbeningen (inflammatoir) moeten onderscheiden worden van spondylofyten of osteofyten, de beenderige uitwassen door artrose (degeneratief).
Een syndesmofyt groeit verticaal aan, een spondylofyt spreidt zich in horizontale richting, zoals te zien is op de volgende foto’s.

 

 

 

 

 

 

 

 

CT-scan

Een CT-scan maakt eveneens gebruik van röntgenstralen. Een belangrijk verschil met gewone radiografie is dat de verkregen beelden geen projectie, maar een doorsnede van het lichaamsdeel zijn. Als men alle doorsneden achter elkaar bekijkt, ziet men een driedimensionele voorstelling van het lichaamsdeel, net als een film. Een CT-scan levert meer gedetailleerde beelden van beenderen op dan radiografie, maar stelt de patiënt wel bloot aan een grotere dosis straling.

 

 

 

 

 

 

NMR = MRI

MRI (in de volksmond ‘scan’) heeft twee belangrijke voordelen.

• deze techniek maakt gebruik van radiogolven en magnetisme in plaats van de (indien te vaak toegepast nadelige) röntgenstraling
• het is met deze techniek mogelijk om tekenen van ontsteking te zien in zachte weefsels zoals pezen, gewrichtskapsel, gewrichtsbanden en spieren (radiografie ziet enkel de harde beenderen)

   

De beelden hierboven tonen opnieuw opnamen van bekkens (sacro-iliacale gewrichten).
Op het linker beeld is de witte vlek bij de rode pijl afkomstig van botoedeem dat samengaat met plaatselijke ontsteking. Als deze toestand blijft voortduren wordt dit chronisch, en komt men tot het middelste beeld waar de rode pijlen de aanwezige synovitis laten zien. Tenslotte gaat verbening optreden in het gewricht, en ziet men in de rechtse figuur bij de pijlen benige bruggen tussen sacrum en ilium. De figuren zijn afkomstig uit het ASAS handbook, Ann Rheum Dis 2009, 68 (suppl 2).

 

Botdensitometrie (BDM)

Terwijl meer been wordt gevormd aan de buitenzijde van en tussen de wervels, is het zo dat bij AS vaak ook osteoporose optreedt, zelfs op jonge leeftijd. Door deze ontkalking worden de beenderen minder stevig.

Om dit op te volgen en het risico op breuken in te schatten gebruikt men een botdensitometer. Met een heel lage dosis röntgenstraling wordt een meting uitgevoerd aan de heup, onderste ruggenwervels of de pols, waarna de resultaten van de meting worden voorgesteld op een grafiek met 3 kleuren : groen = OK, geel = matige osteoporose en rood = sterke osteoporose.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Botscintigrafie

Deze techniek waarbij een radioactieve isotoop wordt ingespoten om nadien de stralingsverdeling over het lichaam te meten, wordt niet meer aangeraden als diagnostisch onderzoek voor AS omwille van het stralingsrisico.

Auteur: Dr. B. Liekens, 09-03-2015